Tại sao đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn? So sánh và ví dụ minh hoạ

Đầu tư là một hành trình đầy thử thách, và một trong những câu hỏi mà các nhà đầu tư luôn trăn trở đó là: “Nên đầu tư dài hạn hay ngắn hạn”? Đương nhiên, mỗi chiến lược đầu tư đều có những ưu nhược điểm riêng, nhưng tại sao đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn khi so sánh tổng quan? Bài viết này, DNSE sẽ phân tích lý do việc đầu tư dài hạn mang lại hiệu quả cao hơn ngắn hạn, cùng với các ví dụ minh hoạ để bạn hiểu rõ.

1. So sánh tổng quan: Đầu tư dài hạn với ngắn hạn

Dưới đây là so sánh giữa đầu tư dài hạn với đầu tư ngắn hạn theo các tiêu chí: Mục tiêu, chiến lược và ưu – nhược điểm.  

Đầu tư dài hạn

Đầu tư dài hạn là hình thức đầu tư trong đó bạn mua và giữ tài sản trong một khoảng thời gian dài, thường từ vài năm đến hàng chục năm, nhằm mục đích tạo ra lợi nhuận ổn định và bền vững theo thời gian.

Mục tiêu đầu tư

• Tăng trưởng giá trị tài sản trong dài hạn thông qua việc để tài sản sinh lời theo thời gian (cổ tức, tăng giá cổ phiếu, giá bất động sản,…).
• Tích lũy của cải để đạt các mục tiêu tài chính dài hạn như mua nhà, mua đất, hưu trí, học phí cho con,…

Đặc điểm nổi bật

• Không cần theo dõi thị trường mỗi ngày: Nhà đầu tư tập trung vào chất lượng doanh nghiệp hoặc sản phẩm đầu tư.
• Tận dụng lãi kép: Tái đầu tư cổ tức hoặc lợi nhuận giúp tài sản tăng nhanh theo thời gian.
• Chịu được biến động ngắn hạn: Những biến động ngắn hạn thường không ảnh hưởng đến giá trị dài hạn nếu doanh nghiệp/tài sản vẫn có nền tảng vững chắc.

Chiến lược phổ biến

• Mua và giữ (Buy & Hold): Chọn tài sản tốt và giữ trong nhiều năm.
• Đầu tư giá trị: Tìm cổ phiếu bị định giá thấp so với giá trị thực.
• Đầu tư định kỳ (DCA – Dollar Cost Averaging): Mua đều đặn mỗi tháng để giảm thiểu rủi ro thời điểm.

Ưu điểm – nhược điểm 

Ưu điểm:

• Ít tốn công sức và thời gian.
• Lợi suất ổn định, ít ảnh hưởng bởi cảm xúc.
• Chi phí giao dịch thấp.

Nhược điểm:

• Thiếu tính linh hoạt nếu cần tiền mặt trong ngắn hạn.
• Phải kiên nhẫn và kỷ luật.
• Dễ bỏ cuộc giữa chừng nếu thị trường sụt giảm.

Đầu tư ngắn hạn

Đầu tư ngắn hạn là hình thức đầu tư với mục tiêu kiếm lợi nhuận trong thời gian ngắn, thường từ vài ngày đến vài tháng. Nhà đầu tư tận dụng sự biến động của giá tài sản để mua thấp – bán cao trong thời gian ngắn.

Mục tiêu đầu tư

• Tìm kiếm lợi nhuận trong thời gian ngắn nhờ biến động giá của tài sản.
• Thường dành cho người muốn xoay vòng vốn nhanh, thích cảm giác “trading” và theo dõi thị trường liên tục.

Đặc điểm nổi bật

• Thị trường mục tiêu: Cổ phiếu đầu cơ, forex, tiền mã hóa, hợp đồng tương lai,…
• Yêu cầu kỹ năng phân tích kỹ thuật: Đọc biểu đồ, mô hình giá, chỉ báo RSI, MACD,…
• Phụ thuộc vào tâm lý thị trường và tin tức: Một dòng tweet cũng có thể làm giá biến động mạnh.

Chiến lược phổ biến

• Lướt sóng (Swing trading): Mua bán trong vài ngày đến vài tuần.
• Giao dịch trong ngày (Day trading): Mua bán trong cùng một ngày.
• Scalping: Kiếm lợi nhuận từ những biến động rất nhỏ, giao dịch nhiều lần trong ngày.

Ưu điểm – nhược điểm 

Ưu điểm:

• Khả năng sinh lời cao trong thời gian ngắn nếu có kỹ năng trading tốt.
• Tính thanh khoản cao, có thể rút vốn nhanh khi cần.
• Phù hợp với người năng động, thích rủi ro và cạnh tranh.

Nhược điểm:

• Rất dễ thua lỗ nếu không kiểm soát cảm xúc hoặc thiếu kinh nghiệm.
• Chi phí giao dịch cao, bao gồm phí sàn, thuế, chênh lệch giá (spread).
• Đòi hỏi thời gian, áp lực và sự theo dõi liên tục.

Để có cái nhìn tổng quan hơn, bạn hãy theo dõi bảng so sánh dưới đây: 

Tiêu chí	Đầu tư dài hạn	Đầu tư ngắn hạn
Thời gian nắm giữ	Vài năm đến hàng chục năm	Vài ngày đến vài tháng
Mục tiêu	Tăng trưởng ổn định, phù hợp để tích lũy tài sản	Lợi nhuận thu về nhanh chóng nhờ biến động thị trường
Loại tài sản phổ biến	Cổ phiếu ổn định, quỹ chỉ số, bất động sản,…	Chứng khoán, crypto, forex,…
Rủi ro	Thấp hơn nếu đầu tư dài hạn đúng cách	Cao do biến động giá mạnh trong ngắn hạn
Kỹ năng cần thiết	Kiến thức phân tích cơ bản, cần sự kiên nhẫn	Phân tích kỹ thuật tốt, cần theo dõi thị trường liên tục
Chi phí giao dịch	Thấp (giao dịch ít)	Cao (giao dịch nhiều lần)
Tính thanh khoản	Không cao ngay lập tức (tài sản thường khó bán nhanh)	Rất cao, có thể bán bất cứ lúc nào
Tâm lý giao dịch	Ổn định hơn, ít bị ảnh hưởng bởi những biến động diễn ra trong ngắn hạn	Dễ bị cuốn theo tâm lý thị trường, FOMO, lo sợ

2. Tại sao đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn?

Rất nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là người mới bắt đầu, thường bị hấp dẫn bởi lợi nhuận nhanh chóng từ đầu tư ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu có cái nhìn xa hơn, đầu tư dài hạn lại là chiến lược giúp tăng trưởng tài sản bền vững, an toàn và ít rủi ro hơn. 

Dưới đây là các lý do tại sao đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn:

Tận dụng sức mạnh của lãi kép

Lãi kép (Compound Interest) là khi bạn kiếm lãi trên cả vốn gốc và phần lãi đã tích lũy trước đó. Nói một cách dễ hiểu hơn, lãi kép xảy ra khi phần lợi nhuận thu được từ đầu tư tiếp tục được tái đầu tư để tạo ra lợi nhuận mới. Theo thời gian, hiệu ứng này sẽ khuếch đại tổng lợi nhuận của bạn một cách đáng kể.

Ví dụ:

Giả sử bạn đầu tư 10 triệu đồng vào một tài sản có mức lợi suất 10%/năm.

• Sau năm đầu tiên: Bạn thu về 11 triệu cả lãi lẫn gốc.
• Năm thứ hai: Bạn không chỉ kiếm 1 triệu từ 10 triệu gốc mà còn thêm 100.000 đồng từ lãi năm trước.
• Sau 10 năm, bạn có gần 26 triệu nhờ sức mạnh của lãi kép, hơn gấp đôi so với số vốn bỏ ra.
• Tương tự, số vốn bỏ ra càng lớn thì nhận lại càng nhiều.

Đầu tư ngắn hạn không tận dụng được hiệu ứng này vì lợi nhuận thường bị rút ra sớm hoặc không tái đầu tư liên tục.

Giảm thiểu rủi ro từ biến động thị trường

Thị trường tài chính thường xuyên biến động vì nhiều lý do: tin tức dịch bệnh, chiến tranh, tâm lý đám đông, chính sách vĩ mô,… Những biến động này không phản ánh đúng giá trị thật của doanh nghiệp hoặc nền kinh tế, nhưng lại dễ khiến người đầu tư ngắn hạn bị ảnh hưởng cảm xúc và quyết định sai lầm. Đầu tư ngắn hạn dễ bị cuốn theo những biến động bất thường, dẫn đến mua đỉnh – bán đáy, sau đó không thể mua lại với giá tốt hơn.

Trong khi đó, những nhà đầu tư dài hạn thường:

• Không bị cuốn theo tin tức hằng ngày.
• Tập trung vào giá trị thực và triển vọng dài hạn.
• Giữ vững tâm lý và hưởng lợi khi thị trường hồi phục.

Rủi ro thị trường trong ngắn hạn giống như “sóng lớn trên mặt nước”, nhưng nếu qua một thời gian dài, những con sóng ấy trở nên rất nhỏ so với xu hướng tăng tổng thể. Có thể nói, đầu tư dài hạn có thể “làm mờ” các biến động nhất thời, nhờ vào xu hướng tăng trưởng tự nhiên của thị trường và doanh nghiệp.

Chi phí giao dịch và thuế thấp hơn

• Chi phí giao dịch: Mỗi lần mua bán chứng khoán, bất động sản hoặc tài sản tài chính đều tốn nhiều chi phí, điển hình như: Phí môi giới, phí giao dịch, phí hồ sơ, phí công chứng,… Giao dịch càng nhiều, chi phí càng tăng. Do đó, đầu tư dài hạn giúp bạn tiết kiệm đáng kể nhờ mua ít – giữ lâu.
• Thuế: Ở nhiều nước, thuế đánh trên lợi nhuận đầu tư dài hạn thấp hơn ngắn hạn nhằm khuyến khích tiết kiệm và đầu tư lâu dài. Nếu bạn đầu tư dài hạn, bạn không chỉ giữ được nhiều tiền hơn mà còn đóng thuế ít hơn.

Ví dụ thực tế:

Nếu bạn mua cổ phiếu trị giá 100 triệu và bán ra sau đó thì bạn sẽ phải chịu các chi phí:

• Phí môi giới 0,15%: ~150.000 đồng/lượt, tính ra là 300.000 đồng cho cả 2 chiều.
• Thuế TNCN 0,1% khi bán: 100.000 đồng.
• Tổng chi phí: ~400.000 đồng cho một giao dịch mua – bán.

=> Nếu bạn giao dịch nhiều lần/năm, con số này sẽ tăng rất nhanh.

Hoặc khi bạn cần bán căn hộ trị giá 2 tỷ:

• Thuế TNCN (người bán): 40 triệu đồng
• Lệ phí trước bạ (người mua): 10 triệu đồng
• Phí trung gian môi giới (nếu có): thường chiếm 1 – 2%, tương đương 20 – 40 triệu

=> Tổng chi phí có thể lên đến 60 – 80 triệu/lần giao dịch.

Giữ được sự ổn định tâm lý khi đầu tư

Đầu tư ngắn hạn buộc bạn phải “canh” thị trường từng giờ, phản ứng liên tục với những biến động giá chỉ trong vài phút hoặc vài ngày. Việc đưa ra quyết định nhanh chóng dưới áp lực dễ khiến nhà đầu tư rơi vào vòng xoáy cảm xúc: hoang mang khi thị trường giảm, FOMO khi giá tăng để rồi rơi vào tình trạng mua đỉnh – bán đáy. Kết quả là dễ mắc sai lầm và đánh mất lợi nhuận tiềm năng.

Ngược lại, đầu tư dài hạn cho phép bạn thoát khỏi áp lực ngắn hạn, không cần “dán mắt” vào bảng điện mỗi ngày. Bạn sẽ có nhiều thời gian để tập trung vào các yếu tố nền tảng như: sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, xu hướng phát triển ngành,… 

Từ đó, bạn có thể ra quyết định một cách tỉnh táo, khách quan. Sự ổn định về tâm lý chính là “lá chắn” giúp nhà đầu tư vượt qua những giai đoạn thị trường biến động mạnh và kiên định với chiến lược của mình.

3. Các ví dụ minh họa về đầu tư dài hạn 

Ví dụ 1: Đầu tư vào thị trường chứng khoán

Hãy tưởng tượng bạn đầu tư vào cổ phiếu của một công ty lớn như Apple hoặc Microsoft – những doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững vàng, thương hiệu toàn cầu và khả năng tăng trưởng bền vững trong dài hạn.

Nếu bạn mua cổ phiếu của họ và giữ trong 10 năm, bạn không chỉ hưởng lợi từ mức tăng giá cổ phiếu đáng kể, mà còn được nhận cổ tức đều đặn mỗi năm. Nhờ đó bạn có một dòng tiền thụ động ổn định.

Lấy Apple làm ví dụ:

• Theo CNBC, nếu nhà đầu tư chi 1.000 USD mua cổ phiếu Apple vào ngày 24/8/2011 – khi Tim Cook được bổ nhiệm làm CEO, và giữ tới ngày 24/8/2021, khoản đầu tư này tăng lên thành 12.970,28 USD. 
• Các nhà đầu tư nắm cổ phiếu gã công nghệ khổng lồ Apple kiếm lời “khủng” dưới thời của Tim Cook – giá cổ phiếu Apple đã tăng 1200%. 

Ngược lại, nếu bạn đầu tư ngắn hạn và vội vã bán ra khi giá giảm nhẹ (vì thị trường rung lắc hoặc tin xấu ngắn hạn), bạn có thể bỏ lỡ toàn bộ đợt tăng trưởng lớn phía sau – thứ mà chỉ thời gian mới “mở khóa” được.

Nguồn tham khảo: VnEconomy – Nhà đầu tư lãi bao nhiêu nếu mua cổ phiếu Apple 10 năm trước?

Ví dụ 2: Đầu tư vào bất động sản

Giả sử bạn mua một căn nhà hoặc mảnh đất tại khu vực ngoại ô Hà Nội đang bắt đầu phát triển. Ban đầu, giá trị bất động sản có thể không tăng nhiều, thậm chí bị đình trệ nếu thị trường bất động sản đang trong giai đoạn chững lại.

Tuy nhiên, nếu bạn giữ bất động sản đó trong 10 năm, rất có thể:

• Hạ tầng khu vực được đầu tư như: xây đường mới – cầu vượt mới, trường học, trung tâm thương mại,…
• Dân cư tăng lên, kéo theo nhu cầu nhà ở, kinh doanh, dịch vụ,…
• Giá trị tài sản vì thế cũng tăng trưởng mạnh mẽ, thậm chí gấp đôi hoặc hơn.

Ngược lại, nếu bạn bán trong vòng 1 – 2 năm vì nôn nóng sinh lời, bạn có thể bán ra khi giá chưa kịp phản ánh tiềm năng khu vực, và lợi nhuận thu được rất thấp, thậm chí không đủ bù chi phí mua bán.

Cả 2 ví dụ trên đều cho ta thấy một điều: Thời gian trên thị trường quan trọng hơn thời điểm vào thị trường. Đầu tư dài hạn cho phép bạn tận dụng sức mạnh của tăng trưởng bền vững, lãi kép, và sự phát triển theo chu kỳ. Đây là những yếu tố mà đầu tư ngắn hạn gần như không thể khai thác trọn vẹn.

4. Khi nào không nên đầu tư dài hạn?

Mặc dù đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn, nhưng sẽ có một vài trường hợp bạn nên cân nhắc kỹ hoặc tránh đầu tư dài hạn:

Khi không có quỹ dự phòng tài chính

Đầu tư dài hạn đồng nghĩa với việc không rút tiền ra trong nhiều năm. Nếu bạn không có quỹ dự phòng (thường là 3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt), bạn có thể buộc phải bán tháo tài sản vào thời điểm xấu (lúc thị trường giảm) để chi trả chi phí đột xuất như: Bệnh tật, tai nạn, mất việc làm,…  

Khi bạn đầu tư vào thứ mình không hiểu rõ

Nếu bạn không hiểu doanh nghiệp hoạt động thế nào, không biết cổ phiếu đó kiếm tiền ra sao,… thì bạn rất dễ giữ sai tài sản trong thời gian quá dài mà không biết mình đang lỗ hoặc nắm rủi ro cao.

Ví dụ: 

Nếu bạn không tìm hiểu kỹ mà đã lựa chọn đầu tư dài hạn vào cổ phiếu một công ty đang dần mất thị phần và có hệ thống quản trị yếu thì bạn càng giữ sẽ càng lỗ. 

Hoặc khi bạn mua phải coin “rác” trong crypto với hy vọng nắm giữ trong dài hạn, nhưng đồng coin đó không có giá trị thực, dẫn đến việc bạn có thể mất trắng số tiền đầu tư. 

Khi tài sản bạn đầu tư có mô hình “hao mòn giá trị”

Không phải tài sản nào cũng nên giữ lâu dài. Một số loại tài sản giảm giá trị theo thời gian dù không bị biến động thị trường, ví dụ:

• Xe ô tô (trừ siêu xe hoặc xe cổ có giá trị sưu tầm)
• Công nghệ lỗi thời, cổ phiếu doanh nghiệp sa sút
• Bất động sản ở khu vực dân cư giảm sút, quy hoạch xấu
• …

Giữ lâu những tài sản này không mang lại lợi nhuận, thậm chí âm.

Khi bạn có mục tiêu tài chính ngắn hoặc trung hạn

Đầu tư dài hạn không phù hợp nếu bạn cần rút vốn trong 1 – 2 năm tới để:

• Mua nhà, cưới hỏi, đi du học
• Khởi nghiệp buôn bán
• Chuyển đổi nghề nghiệp
• …

Vì trong ngắn hạn, thị trường có thể giảm, và bạn có nguy cơ phải rút tiền khi giá xuống, làm tiêu hao vốn gốc.

Ví dụ:

Bạn dự định mua nhà sau 1 năm nhưng lại đầu tư vào cổ phiếu. Nếu thị trường rơi vào đợt điều chỉnh 15 – 20%, bạn có thể không đủ tiền thanh toán hoặc buộc phải bán lỗ.

Nếu có mục tiêu tài chính trong vòng dưới 3 năm, hãy chọn kênh an toàn hơn như:

• Gửi tiết kiệm kỳ hạn
• Trái phiếu ngắn hạn
• Quỹ đầu tư rủi ro thấp

Khi bạn không đủ kiên nhẫn và dễ dao động tâm lý

Đầu tư dài hạn có thể khiến bạn mất phương hướng, dẫn đến “mua giữ không tới – bán không đúng lúc” nếu bạn là người:

• Thường xuyên theo dõi bảng điện, cảm xúc lên xuống theo giá cổ phiếu
• Dễ bị ảnh hưởng bởi tin đồn, mạng xã hội, FOMO
• Hay “nhảy sóng”, đổi chiến lược liên tục

Đầu tư dài hạn đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và khả năng vượt qua biến động. Hãy tự đánh giá mức độ kiểm soát cảm xúc trước khi chọn chiến lược đầu tư cho mình. Nếu cần, hãy bắt đầu với khoản nhỏ để rèn luyện tâm lý trước khi đầu tư lớn trong dài hạn.

Kết luận

Bài viết trên đã giải đáp cho bạn tại sao đầu tư dài hạn hiệu quả hơn ngắn hạn. Đầu tư dài hạn không chỉ giúp bạn tận dụng sức mạnh lãi kép mà còn giảm thiểu được rủi ro, tiết kiệm chi phí giao dịch, và giúp bạn duy trì tâm lý ổn định. Mặc dù đầu tư ngắn hạn có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng, nhưng nếu bạn đang tìm kiếm sự phát triển tài chính lâu dài, đầu tư dài hạn chính là chiến lược tối ưu. 

Những phân tích trong bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo. Quyết định đầu tư cuối cùng vẫn phụ thuộc vào mục tiêu, khẩu vị rủi ro và tình hình tài chính riêng của mỗi người.